TL;DR: భారతదేశం యొక్క 13వ ప్రధానమంత్రి మరియు 1991 ఆర్థిక సంస్కరణల రూపశిల్పి అయిన మన్మోహన్ సింగ్ 92 సంవత్సరాల వయస్సులో డిసెంబర్ 26, 2024న కన్నుమూశారు. 2004 నుండి 2014 వరకు అతని పదవీకాలం గణనీయమైన ఆర్థిక వృద్ధి మరియు మైలురాయి విధానాలతో గుర్తించబడింది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న నాయకులు ఆయన సమగ్రతను, భారతదేశ అభివృద్ధికి చేసిన కృషిని ఎత్తిచూపుతూ తమ సంతాపాన్ని వ్యక్తం చేశారు.
ప్రారంభ జీవితం మరియు విద్య 🎓
సెప్టెంబరు 26, 1932న పంజాబ్‌లోని గాహ్‌లో (ప్రస్తుతం పాకిస్తాన్‌లో ఉంది) జన్మించిన సింగ్ యొక్క ప్రారంభ జీవితం విభజన ద్వారా రూపొందించబడింది, అతని కుటుంబం భారతదేశానికి మకాం మార్చడానికి దారితీసింది. తెలివైన విద్యార్థి, అతను కేంబ్రిడ్జ్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి డిగ్రీలు మరియు ఆక్స్‌ఫర్డ్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఆర్థికశాస్త్రంలో డాక్టరేట్ పొందాడు. అతని విద్యా నైపుణ్యం ఆర్థిక శాస్త్రం మరియు ప్రజా సేవలో విశిష్ట వృత్తికి మార్గం సుగమం చేసింది.
ఆర్థిక సంస్కరణల రూపశిల్పి 💼
1991లో, ఆర్థిక మంత్రిగా, సింగ్ భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థను సరళీకరించే పరివర్తనాత్మక ఆర్థిక సంస్కరణలను ప్రవేశపెట్టాడు, సోషలిస్ట్ మోడల్ నుండి మార్కెట్-ఆధారిత విధానం వైపుకు వెళ్లాడు. ఈ విధానాలు వేగవంతమైన ఆర్థిక వృద్ధికి, విదేశీ పెట్టుబడులను పెంచి, ప్రపంచ మార్కెట్‌లో భారతదేశాన్ని ఒక ముఖ్యమైన ఆటగాడిగా నిలిపాయి.
ప్రధానమంత్రిగా పదవీకాలం 🏛️
2004 నుండి 2014 వరకు ప్రధానమంత్రిగా పనిచేసిన సింగ్, ఆ పదవిని చేపట్టిన మొదటి సిక్కు. పారదర్శకతను పెంపొందించడం మరియు ఉపాధి అవకాశాలను అందించడం లక్ష్యంగా సమాచార హక్కు చట్టం (2005) మరియు మహాత్మాగాంధీ జాతీయ గ్రామీణ ఉపాధి హామీ చట్టం (2005) వంటి కీలక కార్యక్రమాల అమలును ఆయన నాయకత్వం చూసింది. అతని మార్గదర్శకత్వంలో, భారతదేశం దాదాపు 7% సగటు GDP వృద్ధి రేటును సాధించింది, లక్షలాది మంది పేదరికం నుండి బయటపడింది.
వారసత్వం మరియు నివాళులు 🌟
సింగ్ మరణానికి ప్రపంచ నాయకుల నుండి నివాళులర్పించారు. ప్రజల జీవితాలను మెరుగుపరిచేందుకు ఆయన చేస్తున్న కృషిని అభివర్ణిస్తూ ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ ఆయనను భారతదేశపు "అత్యంత విశిష్ట నాయకులలో" ఒకరిగా అభివర్ణించారు. రాహుల్ గాంధీ అతన్ని "మార్గదర్శి మరియు మార్గదర్శకుడు" అని పేర్కొన్నారు, అతని వినయం మరియు ఆర్థిక శాస్త్రంపై లోతైన అవగాహన దేశానికి స్ఫూర్తినిచ్చాయి.
వ్యక్తిగత జీవితం మరియు పాత్ర 🕊️
తన వినయం మరియు చిత్తశుద్ధికి ప్రసిద్ధి చెందిన సింగ్, తన కెరీర్ మొత్తంలో వ్యక్తిగత నిజాయితీకి ఖ్యాతిని కొనసాగించాడు. అతని పరిపాలనలో అవినీతి ఆరోపణలతో సహా సవాళ్లను ఎదుర్కొన్నప్పటికీ, అతని వ్యక్తిగత ఇమేజ్ చాలా వరకు చెడిపోలేదు. అతనికి భార్య గురుశరణ్ కౌర్ మరియు ముగ్గురు కుమార్తెలు ఉన్నారు.
చివరి ప్రయాణం మరియు జాతీయ సంతాపం 🇮🇳
సింగ్ చేసిన సేవలను గౌరవించేందుకు ప్రభుత్వం జాతీయ సంతాప దినాలను ప్రకటించింది. అతని అంత్యక్రియలు డిసెంబర్ 28, 2024 ఉదయం 9:30 గంటలకు షెడ్యూల్ చేయబడ్డాయి, భారతదేశ సామాజిక-ఆర్థిక ఫాబ్రిక్‌పై విధానాలు శాశ్వత ప్రభావాన్ని చూపిన నాయకుడికి దేశం నివాళులర్పించడానికి వీలు కల్పిస్తుంది.
ముగింపు 🌏
వినయం మరియు చిత్తశుద్ధితో కూడిన దూరదృష్టి గల నాయకత్వానికి మన్మోహన్ సింగ్ జీవితం నిదర్శనం. అతని ఆర్థిక సంస్కరణలు సంక్షోభాన్ని నివారించడమే కాకుండా భారతదేశం ప్రపంచ ఆర్థిక శక్తిగా ఎదగడానికి మార్గం సుగమం చేసింది. దేశం అతనిని కోల్పోయినందుకు సంతాపం వ్యక్తం చేస్తున్నప్పుడు, అతని వారసత్వం సంపన్నమైన మరియు సమానమైన భారతదేశం కోసం కృషి చేయడానికి భవిష్యత్ తరాలకు స్ఫూర్తినిస్తుంది.
